Η «παραδοσιακή» εξόρυξη στην εποχή του Mining 4.0
27.11.23
Στις μέρες μας, η τεχνολογική επανάσταση εξελίσσεται γύρω από τις τεχνολογίες Industry 4.0 -κυρίως τεχνητή νοημοσύνη, ρομποτική και διαδίκτυο των πραγμάτων- ως ένα νέο οργανωτικό και διοικητικό επίπεδο στην αλυσίδα αξίας των παραγόμενων αγαθών. Παρά το μεγάλο ενδιαφέρον για αυτές τις τεχνολογίες παγκοσμίως, δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος ορισμός τους. Η Βιομηχανία 4.0, όπως επίσης συχνά καλείται, γίνεται έμμεσα αντιληπτή ως μια στρατηγική για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων μέσα από «έξυπνα» και συνδεδεμένα συστήματα παραγωγής που έχουν σχεδιαστεί για αλληλεπίδραση με το φυσικό κόσμο και λήψη αποφάσεων που υποστηρίζει την παραγωγή σε πραγματικό χρόνο.
Το πλαίσιο Industry 4.0 ενσωματώνει τεχνολογίες από ένα ευρύ φάσμα τομέων και με τη σειρά του απαιτεί διαρθρωτικές αλλαγές στο προφίλ των τρεχουσών διαδικασιών μιας επιχείρησης (R&I, παραγωγή, υπηρεσίες, μεταφορές, κ.α.). Κι ενώ το πλέον επιτυχημένο πεδίο εφαρμογής εντοπίζεται στη βιομηχανική παραγωγή, ίσως και την αυτοκινητοβιομηχανία, ένας παραδοσιακός κλάδος όπως ο εξορυκτικός, κυριολεκτικά ως outsider, δίνει πρόσφορο έδαφος για καινοτόμες και ευφυείς λύσεις, συστήνοντας μάλιστα ένα νέο όρο, το Mining 4.0 και αξιοποιώντας ολοένα και περισσότερες τεχνολογίες αιχμής όπως οι αυτοματισμοί, τα συστήματα γεωεντοπισμού, η χρήση drones, κ.α.
Το Mining 4.0 καθοδηγεί την επόμενη γενιά εξόρυξης όπου η τεχνολογία και η καινοτομία θα «μεταμορφώσουν» τον τρόπο λειτουργίας των εξορυκτικών επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως μεγέθους, επιτρέποντας ταχύτερη λήψη αποφάσεων, αποτελεσματικότητα διαδικασιών και κυρίως ασφάλεια των εργαζομένων. Προφανώς στόχοι είναι επίσης η βελτιωμένη παραγωγικότητα, ο περιορισμός των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των εργασιών και η βιωσιμότητα, στοιχεία που αποτελούν ταυτόχρονα βασικές προϋποθέσεις για την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
Η ανάγκη για καινοτομία και αλλαγή μέσα από την ένταξη της τεχνολογίας στις λειτουργίες της εξόρυξης αποδεικνύεται και σε επίπεδο αριθμών. Σύγχρονες μελέτες που εστιάζουν στον κλάδο, αναφέρουν ότι, διαχρονικά, το 30 έως 50% του κόστους των εξορυκτικών εργασιών δαπανάται σε συντήρηση εγκαταστάσεων, εξοπλισμού και στόλου οχημάτων και οι εξορυκτικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σημαντικές μειώσεις παραγωγικότητας που οφείλονται κυρίως σε απρογραμμάτιστους χρόνους διακοπής λειτουργίας. Ωστόσο, η εισαγωγή τεχνολογίας όπως η χρήση αισθητήρων και η ανάλυση δεδομένων για την παρακολούθηση και προγνωστική συντήρηση συμβατικού εξοπλισμού για εξόρυξη και μεταφορά υλικών αλλά και η χρήση αυτόνομων οχημάτων, αναφέρεται ότι περιορίζουν δραστικά το χρόνο διακοπής λειτουργίας ενός εξορυκτικού έργου και αυξάνουν την απόδοση του.
Η ευρεία εφαρμογή τεχνολογιών Mining 4.0 και οι αλλαγές που θα επιφέρει σε έναν κατεξοχήν παραδοσιακό κλάδο όπως η εξόρυξη, όπου η έκθεση σε τεχνολογία είναι ιστορικά χαμηλή, ίσως φαντάζουν δύσκολα, τα οφέλη όμως και οι ευκαιρίες που προκύπτουν για τις εξορυκτικές επιχειρήσεις που έχουν αντιληφθεί την αναγκαιότητα της τεχνολογικής ενσωμάτωσης είναι πραγματικά. Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελεί η Ελληνικός Χρυσός, η οποία έχει δρομολογήσει και υλοποιεί εξόχως σημαντικά έργα Mining 4.0 για την αναβάθμιση της απόδοσης της παραγωγής και της ασφάλειας στα Μεταλλεία Κασσάνδρας, πρωτοπορώντας στον ψηφιακό μετασχηματισμό του ελληνικού μεταλλευτικού κλάδου συνολικά.
Ειδικότερα, η Ελληνικός Χρυσός είναι η πρώτη μεταλλευτική εταιρεία η οποία εγκατέστησε υπόγειο ιδιωτικό δίκτυο με τεχνολογία κινητής τηλεφωνίας 4G/LTE σε μεταλλείο στην Ελλάδα. Το δίκτυο έχει εγκατασταθεί στο μεταλλείο της Ολυμπιάδας, σε βάθος 300m και καλύπτει στοές έκτασης 10km. Μέσω του δικτύου και με χρήση ειδικών tablet είναι εφικτή η άμεση επικοινωνία ανάμεσα στους εργαζόμενους στο υπόγειο και τους χειριστές των μεταφορικών μέσων και μηχανημάτων, με τους συναδέλφους τους στο υπερσύγχρονο Κέντρο Ελέγχου στην επιφάνεια, οι οποίοι αναλαμβάνουν την επίβλεψη και το συντονισμό του συνόλου των εργασιών.
Παράλληλα, το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας αυξάνει τον παραγωγικό χρόνο του μεταλλείου, καθώς οργανώνονται αποτελεσματικότερα οι βάρδιες και η διαχείριση του στόλου των οχημάτων, ενώ γίνονται διαθέσιμα, σε πραγματικό χρόνο, κρίσιμα επιχειρησιακά δεδομένα όπως το βάρος και το είδος μεταλλεύματος κατά τη φόρτωση, βλάβες, κ.α. Επιπλέον, μέσω κατάλληλων αισθητήρων που μετρούν τη συγκέντρωση σωματιδίων ή επικίνδυνων αερίων στην ατμόσφαιρα, το Κέντρο Ελέγχου έχει τη δυνατότητα να ρυθμίσει απομακρυσμένα την παροχή και ποιότητα του αέρα εκεί όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο ή ακόμα και να απομακρύνει προληπτικά εργαζόμενους από στοές.
Πρόσφατα, η Ελληνικός Χρυσός εφάρμοσε ένα ακόμα προηγμένο τεχνολογικό σύστημα ασφάλειας, το Ηλεκτρονικό Σύστημα Ασφαλούς Λειτουργίας Υπόγειου Μεταλλείου (UG Safety Monitoring System), που παρέχει, σε πραγματικό χρόνο, πληροφορίες για τον αριθμό των εργαζομένων που βρίσκονται σε κάθε τμήμα του μεταλλείου μαζί με άλλες κρίσιμες πληροφορίες για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Το ασύρματο δίκτυο της Ελληνικός Χρυσός αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα αναπτυχθούν, στο άμεσο μέλλον, και άλλες σύγχρονες εφαρμογές, όπως ο τηλεχειρισμός φόρτωσης, η τηλεμετρία οχημάτων και η εγκατάσταση συστημάτων αποφυγής σύγκρουσης οχημάτων που θα ενισχύσουν την ασφάλεια στην εργασία και θα υποστηρίξουν περαιτέρω τον προγραμματισμό της παραγωγής.
Όσον αφορά στο νέο μεταλλείο των Σκουριών, το οποίο πρόκειται να είναι πλήρως ηλεκτρικό, η Ελληνικός Χρυσός θα εξασφαλίσει τη δυνατότητα εφαρμογής τεχνολογιών απομακρυσμένης εξόρυξης, με χειρισμό εξοπλισμού από την επιφάνεια του εδάφους, για βέλτιστη ασφάλεια και παραγωγικότητα.
Η Ελληνικός Χρυσός εξετάζει επίσης, μελλοντικά, την αντικατάσταση των συμβατικών οχημάτων στα μεταλλεία της με ηλεκτρικά, τα οποία παράγουν λιγότερο θόρυβο, πολύ λιγότερη θερμότητα και ελάχιστες εκπομπές αερίων, μειώνοντας το συνολικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και τις απαιτήσεις εξαερισμού, συμβάλλοντας καθοριστικά σε ένα πιο υγιεινό περιβάλλον εργασίας. H μητρική εταιρεία, Eldorado Gold, έχει ήδη ενισχύσει το στόλο της με το πρώτο πλήρως ηλεκτρικό φορτηγό-σαύρα βαρέως τύπου στο μεταλλείο χρυσού στο Lamaque στον Καναδά.
Η Ελληνική μεταλλευτική βιομηχανία αποδεικνύει, μέσω της Ελληνικός Χρυσός, ότι επικεντρώνεται στη βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς αξιοποιεί πολύτιμους φυσικούς πόρους και προμηθεύει τις αναγκαίες πρώτες ύλες, διασφαλίζοντας την περιβαλλοντική προστασία και την προστασία των ανθρώπων της. Επίσης, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ο μετασχηματισμός του εξορυκτικού κλάδου έχει ήδη ξεκινήσει, θα είναι διαρκής και πολυεπίπεδος. Οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν ότι η «παραδοσιακή» εξόρυξη πρόκειται να ωφεληθεί εντυπωσιακά από την εφαρμογή του πλαισίου Mining 4.0, καθώς η τεχνολογία, η ασφάλεια και η αειφορία θα αποτελούν το βασικό μοχλό για τη δημιουργία αξίας στα μεταλλεία στο παρόν και το μέλλον.
